İçindekiler
Şiddet Nedir?
Psikolojik şiddet kavramına bakmadan önce küçük bir şiddet tanımı yapmak daha açıklayıcı olacaktır. Şiddet birçok araştırmanın konusu olmuştur. Bir araştırmada şiddet, güçlü olanın gücünü korumak, bu güçle başkalarına zarar vermek veya başkalarının haklarını almasını engellemek için kullanılmasıdır tanımlanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise şiddeti fiziksel güç veya iktidarın kasti olarak gücünü başkasına fiziksel veya psikolojik bir tahribat oluşturacak şekilde kullanılması olarak tanımlar.
Şiddet Türleri:
Psikolojik şiddet, şiddet türleri içerisinden sadece bir tanesidir. Birçok şiddet türü bulunmaktadır: Fiziksel şiddet, psikolojik şiddet, ahlaki şiddet, yasal şiddet, ekonomik şiddet bunlardan bazılarıdır. Basit ve dar anlamda şiddet kelimesi bizde fiziksel şiddetle eşleşmiştir. Fakat birçok şiddet türü de mevcuttur. Şiddetin türlerini tanımlamak önemlidir. Şiddetle özdeşleşen fiziksel şiddetin yanında psikolojik şiddeti de tanımladığımızda aslında azaldığını düşündüğümüz şiddetin bazen şekil değiştirdiğini de görebiliriz. Şiddetin türlerini ayırt ettikçe şiddetle mücadele etmek de kolaylaşacaktır.
Fiziksel şiddet kaba kuvvetin korkutma, sindirme ve yaptırım aracı olmasına denir. Cinsel şiddet kadında cinselliğin bir tehdit, sindirme ve kontrol etme aracı olarak kullanılmasıdır. Psikolojik/sözel şiddet kişilerin davranışları ve konuşmalarıyla karşısındaki kişiyi korkutması, sindirmesi, cezalandırması ve kontrol etmesidir. Ekonomik şiddet ise ekonomik kaynakların ve paranın kadın üzerinde bir yaptırım, tehdit ve kontrol aracı olarak kullanılması şeklinde tanımlanmaktadır.
Psikolojik Şiddet
Psikolojik şiddet birçok alanda karşımıza çıkan bir konudur. Psikolojik şiddeti özellikle iki alanda çok yaygın olarak görmekteyiz. Psikolojik şiddeti yaygın olarak gözlemlediğimiz bu iki alan flört/partner ilişkileri ve iş yerleridir. Bu alanlar dışında da etkileşimin olduğu her yerde psikolojik şiddetin oluşabileceği bir alan ortaya çıkabilir. Flört ilişkilerinde psikolojik şiddet flört şiddetinin bir alt kolu olarak gözlemlenir. İş yerlerinde ise “mobbing” olarak bildiğimiz kavram psikolojik şiddeti tanımlamamızda yardımcı olur.
Yapılan araştırmalarda ülkemizdeki flört ilişkilerinde psikolojik şiddet oldukça yaygındır. Birçok kişi tarafından psikolojik şiddetin tam olarak hangi durumları kapsadığı adlandırılamamaktadır. Bu yüzden psikolojik şiddet çoğu zaman bir şiddet olarak bile yorumlanmamaktadır.
Psikolojik Şiddetin Risk Kaynakları
Kadına karşı şiddet bir halk sağlığı sorunu olarak görülmelidir. Birçok kaynakta ilişkilerde psikolojik şiddet konusunun risk kaynakları araştırıldığında kadın olmanın başlıca bir risk kaynağı olarak ortaya çıktığını gözlemliyoruz. Hamile kadınlar için psikolojik şiddete maruz kalma riski daha da büyümektedir. Sosyoekonomik durumlar, madde kullanım bozuklukları, sosyal çevre, aile, genetik faktörler, kişilik ve mizaç özellikleri, çocukluk döneminde şiddete maruz kalma psikolojik şiddet için bir risk kaynağıdır.
Psikolojik şiddetin başka risk kaynakları da mevcuttur. Aldatılan ve çocukken istismara uğrayan kadınlarda psikolojik şiddete maruz kalma olasılığı daha yüksektir. Eşi ile rızası olmadan cinsel ilişkiye giren kadınların psikolojik şiddete maruz kalma olasılığının arttığı gözlemlenmiştir. Araştırma sonuçlarında eşler bir tartışmada aynı fikirde olmadığında kadınların susması ve tartışmaması gerektiğini düşünen kadınların, fikir ayrılıklarında eşlerine karşı daha özgürce fikrini belirtmesi gerektiğini düşünen kadınlara göre psikolojik şiddete maruz kalma risklerinin daha fazla olduğunu görmekteyiz. Eşleri alkol tüketen kadınların başta psikolojik şiddet olmak üzere bütün şiddet türlerinde riskli grupta bulunmaktadır.
Psikolojik Şiddetten Koruyucu Kaynaklar
Kadınların yaşının artmasıyla birlikte psikolojik şiddete maruz kalma olasılığı artar. Bu nedenle, kadınların psikolojik şiddet görme durumunda başvurabilecekleri kaynakları bilmeleri ve sağlık durumlarını iyileştirmeleri, psikolojik şiddet görme olasılığını azaltabilir. Sağlık güvencesine sahip ve ailesinden destek alabilen kadınların psikolojik şiddete maruz kalma olasılıklarının daha düşüktür. Ev işlerinde ortak hareket edilmesi ve eşitlik sağlanması kadının psikolojik şiddete maruz kalma olasılığını düşürmektedir.
Psikolojik Şiddetin Türleri Nelerdir?
Karşıdaki kişiyi kendi isteğine göre yalnızlaştırmaya çalışmak:
Kişiyi en yakın grubundan hatta ailesinden bile ayırmaya çalışmaktır.
Saklamak (Stashing):
Psikolojik şiddet türlerinden birisi olan saklamada ilişkiniz her yerde sır gibi saklanması istenir.
Yok olmak (Ghosting):
Flört ilişkisinde flörtün aniden ortadan kaybolması durumu için kullanılan bir psikolojik şiddet terimidir.
Aniden ortaya çıkmak (Zombieing):
Bu durum aniden hayatınızdan kaybolan birinin tekrar hayatınıza girmeye çalışmasıyla hayatınızın düzenini bozma çabasıdır.
Yemleme (Breadcrumbing):
Genellikle flört ilişkilerinde bu psikolojik şiddeti uygulayan kişilerin bazen çok yoğun ilgili bazen hiç ortada olmamasıyla ilişkilendirilir.
Tamponlamak (Cushioning):
Bu psikolojik şiddet türü şiddeti uygulayan kişinin başka bir kişiyle daha ilişkisi olduğu durumları kapsar. Kişi diğer ilişkisinin biteceği vaadiyle her iki tarafa da psikolojik bir hasar bırakabilir.
Akıl bulandırma (Gaslighting):
Bu türde şiddete maruz kalan kişiye sürekli kendi ruh sağlığıyla ilgili bir sorun olmadığı söylenmektedir. Kişinin sürekli yalan veya kurgu hikayeler içerisinde olduğu düşüncesi yedirilmeye çalışılır.
Mansplaining:
Bu psikolojik şiddeti uygulayan kişiler karşı tarafı sürekli aşağılamaya çalışır. Bunu da çoğunlukla küfür veya hakaretle değil, karşı tarafa yetersizlik düşüncesi pompalayarak uygularlar.
Aşırı kıskançlık:
Kıskançlık seviyesi ilişkilerde ideal noktası hep tartışılan bir konudur. Fakat aşırı kıskançlık kişinin hayatına ve özgürlüklerin müdahale edile bir psikolojik şiddet türüdür.
Mobbing:
Mobbing iş yerlerinde kişilere uygulanan psikolojik şiddet türüdür. Kişiyi olduğu yerde baskıda hissettirmek, taciz etmek vb. durumlar iş yerlerindeki psikolojik şiddete girmektedir.
Psikolojik Şiddete Maruz Kalan Bir Birey Neler Yapmalı?
Eğer birlikte olduğunuz veya evli olduğunuz kişi tarafından psikolojik şiddete maruz kalıyorsanız, tıpkı fiziksel şiddette olduğu gibi hukuki makamlara başvurabilmeniz söz konusudur. Psikolojik şiddete maruz kalan bireyler Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı (183), Acil Servis (112), Polis (155), Jandarma (156) ve Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı (0212 656 96 96) numaralarıyla iletişime geçip yardım çağrısında bulunabilirler.
Psikolojik Şiddetin uzun süreli psikolojik etkileri üzerine destek almak isteyen bireyler bir ruh sağlığı profesyonelinden psikolojik destek almalıdırlar.
Diğer yazılarımıza göz atmak için buraya tıklayınız.
Sosyal Medya Hesaplarımız
.
